تبارشناسی و چگونگی حیات اندیشه های سوسیالیستی در ایران، پیش از مشروطه تا پایان پهلوی اول
thesis
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی
- author زینب دهقان حسام پور
- adviser محمد مهدی مرادی خلج
- publication year 1391
abstract
نخستین کانون آشنایی ایرانیان با اندیشه سوسیالیسم، قفقاز بود. مهاجران ایرانی اعم از بازرگانان، تحصیل کردگان جدید و کارگران تحت تأثیر محیط قفقاز در پیش از مشروطه سازمان هایی سوسیالیستی چون اجتماعیون عامیون را در خارج از کشور پدید آوردند.گرچه سوسیالیسم اندیشان ایرانی در مبارزه برای نیل به مشروطه حضور سازمان یافته ای نداشتند امّا شخصیت ها و سازمان های موثر در کسب مشروطه با این اندیشه آشنایی ابتدایی داشتند. پیروزی مشروطیت فرصتی برای رشد و گسترش سوسیالیسم در ایران بود. بدین ترتیب اجتماعیون عامیون فعالیّت خود را در داخل ایران متمرکز کرد. به جز آن، انجمن ها هم به شدّت از اندیشه سوسیالیستی تأثیر پذیرفتند. در این میان عملگرایی شدید و افراط کاری های برخی از متأثران از سوسیالیسم بهانه به توپ بسته شدن مجلس شد. با این حال سوسیالیسم در ایران از بین نرفت. کمک سوسیالیست های قفقاز به ایرانیان جهت اعاده مشروطیت سبب شد تا جامعه ایرانی بیش از گذشته از سوسیالیسم تأثیر بپذیرد و بدین طریق جایگاه اندیشه سوسیالیستی در ایران تثبیت شد. با فتح تهران، سوسیالیسم اندیشان با کمک برخی دیگر از آزادیخواهان، حزب دموکرات ایران را پایه گذاری کردند. اگرچه حزب دموکرات یک حزب سوسیالیست خالص نبود ولی این حزب و روزنامه های وابسته به آن مروج اندیشه سوسیالیستی شدند. به جز این، به سبب استقبال گسترده مردم، احزاب دیگری هم با الگو قرار دادن مرام سوسیالیستی تشکیل گردید و در نضج این اندیشه موثر افتاد. با پیروزی انقلاب بلشویکی روسیه، حاملان این اندیشه در ایران حامی قدرتمندی یافتند. اینان امید داشتند با کمک کشور مادر بتوانند انقلابی سوسیالیستی در ایران به وجود آورند امّا شوروی در ازای کمک های مالی و معنویش از سوسیالیست های ایرانی توقع اطاعت بی چون و چرا داشت. این رویه سبب وابستگی سوسیالیسم اندیشان ایرانی به قدرتی بیگانه شد. بنابراین اگر سوسیالیست های ایرانی حرکت اعتراضی را آغاز می کردند و یا در قیامی که توسط دگراندیشان صورت گرفته بود، شرکت می کردند منافع شوروی را بر منافع ایران ارجحیت می دادند. به همین دلیل این گونه اعتراضات با ناکامی روبرو می شدند. اگرچه در دوران پهلوی اول، برخی از روشنفکران سوسیالیست ایرانی تلاش هایی برای استقلال فکری از شوروی داشتند امّا همزمانی دوران اختناق رضاشاهی با اوج گیری دیکتاتوری استالین که هردو به نحوی از انحاء این روشنفکران را سرکوب می کردند سبب شد این تلاش ها نتیجه ای جز شکست نداشته باشد و فرصت دیگری تا فروپاشی شوروی برای سوسیالیسم اندیشان ایرانی پیش نیامد.
similar resources
کارکردهای موقوفات زنان از مشروطه تا پایان دورﮤ پهلوی اول (نمونه‌پژوهی: موقوفات زنان تهران)
پژوهش حاضر کارکردهای موقوفات زنان از مشروطه تا پایان دورﮤ پهلوی اول و به‌طور نمونه زنان واقف شهر تهران را بررسی می‌کند. پویایی وقف در دوران اسلامی، به رونق فرهنگ و اقتصاد و حتی حوزه‌های فرهنگی جامعه انجامید. پس از انقلاب مشروطه و دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی جامعۀ ایران، وقف نیز متحول شد و در مناسبات فرهنگی و اجتماعی، جایگاه جدیدی به دست آورد. این پژوهش در پی آن است تا علاوه‌بر شناسایی کارکردهای...
full textظهور اربابان زن در غرب ایران؛ از مشروطه تا پایان پهلوی اول(1320ش-1285ش) مطالعه موردی: کرمانشاه
هدف مقاله‌ی حاضر تبیین جایگاه زنان در نظام مالکیت زمین است. سوال اصلی تحقیق این است: چه عواملی تبیین کننده‌ی ظهور اربابان زن در غرب ایران است؟ روش تحقیق حاضر کیفی است، شیوه‌ی گردآوری داده‌ها بر پایه اسناد و منابع کتابخانه‌ای بوده و روش تجزیه و تحلیل گراندد تئوری است. در روند تجزیه و تحلیل بر اساس نمونه‌گیری هدفمند مشخص شد تعداد قابل توجهی از مالکان زمین در کرمانشاه، در دوره مورد بحث، زن بوده‌ان...
full textجامعه‌شناسی انزوای روشنفکران (نقد کنش‌های روشنفکران عصر مشروطه تا پایان سلطنت پهلوی اول)
پیدایش گروه روشنفکران در ایران و به‌دنبال آن آغاز جنبش روشنفکری با هدف نوسازی جامعه، به آستانه مشروطیت بازمی‌گردد .روشنفکران عصر مشروطیت تا پایان دوره پهلوی اول نقش تاریخی دوران‌سازی را به‌عهدهداشتند. آنان پیشگامان مدرنیته و نوسازی بودند. خاستگاه اجتماعی و اندیشگی این روشنفکران و مفاهیم و مسائلی که به آن می‌پرداختند از زمینه‌های موضوعی جامعه‌شناسی تاریخی و از مباحث اصلی جامعه‌شناسی روشنفکران ای...
full textعوامل مؤثر بر رشد و استقرار نظام آموزش نوین در یزد از مشروطه تا پایان پهلوی اول
در آستاﻧﮥ مشروطیت، جاﻣﻌﮥ ایران وارد مرﺣﻠﮥ جدیدی از تغییر و تحول در ساختار سیاسی و اجتماعی و فرهنگی شد که با دوران پیش از آن تفاوت بسیاری داشت. نظام آموزش یکی از عرصه‌هایی است که در این دوره تغییرات چشمگیری به خود دید و از شیوﮤ سنتی، به روش‌های نوین تغییر شکل داد. در شهر یزد نظام آموزش نوین از دورﮤ قاجاریه، به‌ویژه پس از مشروطه، متناسب با موج نوگرایی در کشور روندی روبه‌رشد را تجربه کرد. این مقا...
full textزنان و موًسسات خیریه رفاهی– بهداشتی ایران از مشروطه تا پایان حکومت پهلوی دوم
ایجاد و گسترش موًسسه های خیریه نوین در دوره مشروطه پایه‌گذاری شد . از همین دوران، شمار زیادی از زنان با برپایی انجمن‌ها و جمعیت‌های مخصوص بانوان، موجودیت خود را اعلام کردند. این انجمن‌ها با صبغه سیاسی و درعین‌حال فعالیتی مخفیانه، در دوران رضاشاه و هم سو با شعارهای دولت مدرن پهلوی اول عرصه تازه‌ای یافتند که فعالیت زنان در موًسسات و انجمن‌های اجتماعی و فرهنگی را میسّر می‌نمود. با تحوّل این تشکّل‌ها و ...
full textMy Resources
document type: thesis
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023